تعمیر گریس پمپ | راهنمای عیبیابی سریع P203 و دلیمون در خطوط تولید فولاد، سیمان، معدن، پرسکاری، خودرو و سایر صنایع سنگین یک ضرورت حیاتی است؛ چون توقف چند دقیقهای سیستم روانکاری اتوماتیک میتواند باعث افزایش دمای بیرینگها، توقف ناگهانی، هزینههای سنگین تعمیرات و بههمریختن برنامه تولید شود.
اگر در حال بررسی انتخاب یا تعویض گریس پمپ در خط تولید هستید، میتوانید بسته به نوع کاربرد از میان زیرشاخههای تخصصی زیر یکی را انتخاب کنید.
مدلهای Lincoln P203 که یک گریسپمپ مولتیلاین حرفهای است، بههمراه پمپهای Delimon از رایجترین سیستمهای روانکاری اتوماتیک در ایران بهشمار میآیند؛ با اینحال حتی این سیستمهای قدرتمند هم در صورت استفاده نادرست، آلودگی گریس یا سرویسکاری نامنظم دچار خرابی میشوند و نیاز به عیبیابی دقیق و تعمیر اصولی پیدا میکنند.
۵ علت اصلی خرابی گریسپمپهای اتوماتیک P203 و دلیمون
برای اینکه تعمیر گریس پمپ فقط به تعویض بیهدف قطعات منجر نشود، لازم است ابتدا منطق خرابی را بشناسید و بدانید هر علامت ظاهری چه ریشهای در داخل سیستم دارد؛ در ادامه، پنج علت رایج خرابی را همراه با نشانهها و راهنمای عیبیابی سریع مرور میکنیم.
۱) انسداد یا فشار بیشازحد در لاین اصلی (Blockage)
رایجترین علت توقف سیستمهای روانکاری اتوماتیک، انسداد مسیر است که با ایجاد فشار غیرعادی در لاین اصلی و مقسمها خود را نشان میدهد و اگر بهموقع رفع نشود میتواند به پمپ، لولهها و حتی یاتاقانها آسیب جدی وارد کند.
علائم و نشانههای انسداد معمولاً بهصورت موارد زیر دیده میشود:
- افزایش غیرعادی فشار روی گیج یا سوئیچ فشار اصلی سیستم
- گریسکاری نشدن برخی نقاط در حالیکه سایر نقاط بهدرستی تغذیه میشوند
- کار کردن پمپ و موتور، اما عدم خروج گریس کافی از مقسمها یا خروجیهای انتهایی
این انسداد معمولاً بهدلیل کیفیت نامناسب روانکار یا مشکلات مکانیکی در لولهکشی بهوجود میآید و بیتوجهی به آن باعث تکرار خرابی خواهد شد.
مهمترین دلایل ایجاد انسداد در لاین اصلی عبارتاند از:
- استفاده از گریس غیراستاندارد، آلوده یا حاوی ذرات جامد و ناخالصی
- خشک شدن و سفت شدن گریس داخل لولههای قدیمی و نقاط کممصرف شبکه
- ضربه خوردن، له شدن یا تاخوردگی لولههای مسی و پلیآمید در مسیرهای طولانی
برای عیبیابی سریع در زمان تعمیر گریس پمپ، بهتر است از انتهای مدار شروع کنید و مسیر را گامبهگام به عقب برگردانید تا نقطه انسداد مشخص شود.
یک رویکرد مرحلهبهمرحله برای رفع انسداد میتواند بهشکل زیر اجرا شود:
- خروجیهای انتهایی یا نزدیکترین مقسم به یاتاقانهای بدون گریس را باز کنید و بررسی کنید آیا گریس به آن نقطه میرسد یا خیر.
- در صورت مشاهده قطع جریان، مسیر را از انتها به ابتدا، شاخهبهشاخه کنترل کنید تا محل دقیق گرفتگی مشخص شود.
- اگر در سیستم از مقسم گریس (Divider Block) استفاده شده است، خروجیهای گیرکرده را باز کرده، مجاری را تمیز کنید و در صورت لزوم بلوک معیوب را تعویض نمایید.
پس از رفع انسداد، حتماً کیفیت گریس، وضعیت فیلترها و سلامت هندسه لولهکشی را بررسی کنید تا مشکل در کوتاهمدت تکرار نشود.
۲) ساییدگی و خرابی پمپ المنت؛ مهمترین عامل افت فشار
در گریسپمپهای مولتیلاین مثل P203، برخلاف تصور رایج، گیربکس کلاسیک وجود ندارد؛ یک بادامک مرکزی (Eccentric Cam) میچرخد و پیستون داخل پمپ المنت را شارژ میکند تا تزریق انجام شود و هر المنت عملاً یک پمپ مستقل کوچک است.
اصلیترین و شایعترین دلیل افت فشار و کاهش دبی در این سیستمها، ساییدگی پیستون و سیلندر داخل پمپ المنت است که بهمرور زمان لقی را افزایش میدهد و امکان ایجاد فشار مؤثر را از بین میبرد.
- ورود آلودگی و ذرات ریز ساینده به داخل گریس و عبور آنها از مسیر فیلتر نشده
- قرار گرفتن این ذرات بین پیستون و سیلندر و ایجاد شیارهای ریز روی سطوح آببندی
- افزایش تدریجی لقی (Clearance) بین پیستون و بدنه و کاهش توان تولید فشار
وقتی این فرآیند سایش ادامه پیدا میکند، رفتار پمپ در حین کارکرد تغییر میکند و علائم مشخصی دیده میشود که شناخت آنها برای تعمیر بهموقع ضروری است.
مهمترین علائم خرابی پمپ المنت در مدلهای P203 و دلیمون موارد زیر است:
- موتور و بادامک میچرخد اما فشار خروجی سیستم بهطور محسوسی افت میکند.
- دبی خروجی گریس از برخی المنتها بهطور محسوس کاهش یافته یا ناپایدار میشود.
- در مراحل پیشرفته خرابی، عملاً گریسی از آن المنت خاص خارج نمیشود و نقطه مصرف کاملاً خشک میماند.
خبر خوب این است که در بسیاری از موارد، برای تعمیر گریس پمپ نیازی به باز کردن کامل دستگاه و انتقال آن به کارگاه نیست و میتوان مشکل را با تعویض پمپ المنت در محل برطرف کرد.
یک راهحل عملی و سریع برای بازگرداندن پمپ به مدار، معمولاً شامل این مراحل است:
- تشخیص المنت معیوب بر اساس نقاطی که گریس دریافت نمیکنند یا دبی آنها کاهش یافته است.
- باز کردن همان پمپ المنت روی دستگاه بدون دمونتاژ کامل گریسپمپ و بدون توقف طولانی خط.
- نصب پمپ المنت اصلی و استاندارد و هواگیری کوتاه برای بازگشت سیستم به فشار نرمال.
نکته مهم این است که هر گریسپمپ مولتیلاین، پمپ المنت اختصاصی خود را دارد و استفاده از قطعات متفرقه یا غیرهمخوان، هم به عملکرد سیستم آسیب میزند و هم میتواند گارانتی و ایمنی خط تولید را زیر سؤال ببرد.
۳) مشکلات برقی و یونیت کنترل در P203
در بسیاری از موارد، مشکل اصلی در گریسپمپ P203 مکانیکی نیست، بلکه در بخش الکتریکی و یونیت کنترل نهفته است؛ این مدل دارای برد و تایمر الکترونیکی است و هرگونه ایراد در تغذیه یا کنترل میتواند کل سیستم را متوقف کند.
وقتی ایراد برقی وجود داشته باشد، معمولاً نشانههای زیر دیده میشود:
- گریسپمپ کلاً روشن نمیشود یا سیکل کاری آغاز نمیگردد.
- چراغهای روی برد خاموش هستند یا الگوی چشمکزن خطا نشان میدهند.
- موتور ۲۴ ولت یا رله خروجی عمل نمیکند، در حالیکه تغذیه سیستم بهظاهر برقرار است.
برای اینکه تعمیر گریس پمپ در این حالت هدفمند باشد، باید مرحلهبهمرحله منبع تغذیه و برد کنترل بررسی شود و از تعویض بیمورد قطعات مکانیکی خودداری گردد.
یک چکلیست ساده برای عیبیابی سریع بخش الکتریکی شامل مراحل زیر است:
- اندازهگیری ولتاژ ورودی با مولتیمتر و اطمینان از صحت تغذیه ۲۴ ولت یا ولتاژ تعریفشده سازنده.
- بررسی سوکتها، ترمینالها و کانکتورها از نظر شل شدن، سولفاته شدن یا زنگزدگی در محیطهای مرطوب و غبارآلود.
- در صورت سوختن یا آسیبدیدگی برد، تعویض یونیت کنترل با نمونه اصلی و تنظیم مجدد تایمرها مطابق توصیه سازنده.
پس از رفع ایراد برقی، حتماً سیکل آزمایشی اجرا کنید تا مطمئن شوید زمانبندی، تعداد کورسها و آلارمها بهدرستی تنظیم شدهاند.
۴) استفاده از گریس نامناسب و آلوده
همانطور که در بخش مربوط به پمپ المنت اشاره شد، دشمن شماره یک گریسپمپهای مولتیلاین، آلودگی گریس و انتخاب نادرست نوع روانکار است؛ حتی بهترین پمپهای P203 و دلیمون هم در برابر گریس اشتباه دوام نمیآورند.
در عمل، چند خطای رایج در انتخاب و نگهداری گریس بیش از بقیه دیده میشود:
- استفاده از گریس «فلهای» که در بشکههای روباز نگهداری شده و گردوغبار، رطوبت و ذرات فلزی محیط را جذب کرده است.
- مخلوط کردن گریس با پایه صابونی متفاوت (مثلاً ترکیب پایه کلسیم و لیتیوم) که باعث سفت شدن، لخته شدن و جدا شدن فاز روغن میشود.
- استفاده از گریس با گرید NLGI بالاتر از حد مجاز سیستم که برای مقسمها و لاینها بیشازحد سفت است و جریان را مختل میکند.
اگر این اشتباهات تکرار شود، حتی با تعمیر مکانیکی گریس پمپ نیز خرابیها دوباره برمیگردد؛ بنابراین پیشگیری در این بخش اهمیت زیادی دارد.
برای محافظت از پمپ المنتها و افزایش عمر کل سیستم، رعایت چند نکته ساده ولی کلیدی ضروری است:
- همیشه از گریس استاندارد، باکیفیت و مطابق توصیه سازنده استفاده کنید و مشخصات فنی آن را با دیتاشیت دستگاه تطبیق دهید.
- بشکه یا سطل گریس را دربسته و در محیط تمیز نگهداری کنید و هنگام شارژ، از پمپهای شارژ تمیز و فیلتر مناسب کمک بگیرید.
با رعایت همین اصول ساده، تعداد دفعات تعمیر گریس پمپ بهطور محسوسی کاهش پیدا میکند و سیستم روانکاری پایدارتری خواهید داشت.
۵) خرابی مقسمهای گریس (Grease Dividers)
در سیستمهای اتوماتیک، بعد از پمپ این مقسمهای گریس هستند که وظیفه توزیع دقیق روانکار را بر عهده دارند؛ مدلهایی مانند SSV لینکلن یا سریهای دلیمون اگر درست نگهداری نشوند، خودشان به گلوگاه سیستم تبدیل میشوند.
دلایل خرابی مقسمها معمولاً در چند محور تکراری خلاصه میشود:
- ورود ذرات جامد، پلیسه و آلودگی به داخل مجاری که باعث گیر کردن پیستون داخلی مقسم میشود.
- سفت شدن گریس قدیمی در مجاری باریک مقسم بهدلیل توقف طولانی یا استفاده از گریس نامناسب.
وقتی مقسم دچار مشکل میشود، رفتار سیستم حتی با پمپ سالم هم غیرطبیعی خواهد بود و علائم مشخصی بروز میکند.
مهمترین نشانههای خرابی مقسمهای گریس در شبکه روانکاری اتوماتیک عبارتاند از:
- نرسیدن گریس به یک یا چند یاتاقان در حالیکه سایر نقاط بهطور عادی تغذیه میشوند.
- کار کردن پمپ و سلامت پمپ المنت، اما عدم مشاهده جریان در خروجی مقسم مربوط به همان شاخه.
- نوسان شدید فشار روی گیج اصلی یا فعال شدن مکرر سوئیچ فشار در هنگام کار سیستم.
برای اینکه تعمیر گریس پمپ به نتیجه برسد، لازم است مقسمها همزمان با پمپ بررسی شوند و فقط به تعویض قطعات در یونیت اصلی اکتفا نشود.
یک روش عملی برای سرویس مقسمهای معیوب میتواند شامل گامهای زیر باشد:
- باز کردن مقسم گریس مربوط به شاخه مشکلدار و بررسی حرکت آزاد پیستون داخلی.
- شستوشوی کامل مجاری با حلال مناسب و حذف گریس سفت شده و ذرات آلاینده از داخل بلوک.
- در صورت خرابی آببندها یا خوردگی داخلی، سرویس کامل یا تعویض بلوک مقسم با قطعه اصلی و استاندارد.
پس از سرویس مقسم، حتماً یک سیکل تست اجرا کنید تا مطمئن شوید همه خروجیها بهصورت متوازن گریس دریافت میکنند و فشار سیستم در محدوده تعریفشده پایدار شده است.
جمعبندی عیبیابی و تعمیر گریس پمپهای P203 و دلیمون
در گریسپمپهای مولتیلاین مانند Lincoln P203 مفهوم هواگرفتگی به شکل کلاسیک مطرح نیست و طراحی داخلی بهگونهای است که حبابهای محدود هوا، مانع جدی برای پمپاژ ایجاد نمیکنند؛ در عوض، آلودگی گریس و ساییدگی پمپ المنت مهمترین علت افت فشار و خرابی سیستم بهشمار میآید.
برای اینکه استراتژی تعمیر گریس پمپ اصولی و پایدار باشد، بهتر است چند نکته کلیدی را همیشه در برنامه نگهداری و سرویس لحاظ کنید:
- اطمینان از تمیز بودن کامل گریس، استفاده از روانکار استاندارد و جلوگیری از ورود ذرات ساینده به سیستم.
- در صورت افت فشار یا کاهش دبی، ابتدا پمپ المنتهای مشکوک را بررسی کرده و در صورت نیاز همان قطعات را در محل تعویض کنید.
- مقسمهای گریس را در بازههای زمانی مشخص بازدید و در صورت گیرکردن پیستون، آنها را شستوشو یا تعویض کنید تا توزیع یکنواخت روانکار حفظ شود.
اگر برای عیبیابی دقیقتر یا تأمین قطعات استاندارد نیاز به پشتیبانی دارید، واحد فنی توان پایش ماد با موجودی کامل انواع پمپ المنت اصلی برای لینکلن و سایر برندها، بههمراه مقسمهای گریس و خدمات سرویس در محل کارخانه، میتواند در کوتاهترین زمان سیستم روانکاری شما را به وضعیت پایدار و مطمئن برگرداند.