مقسم گریس یکی از مهمترین اجزای سیستمهای روانکاری مرکزی است و وظیفه دارد مقدار مشخصی از گریس را به چندین نقطه مصرف منتقل کند تا روانکاری دستگاه بهصورت کاملاً یکنواخت و قابلاعتماد انجام شود. عملکرد صحیح این قطعه باعث کاهش اصطکاک، جلوگیری از سایش، بهبود راندمان و افزایش طول عمر یاتاقانها، چرخدندهها و مجموعههای دوار میشود. در این دستهبندی انواع مقسمهای تکخطی، دوخطی و چندخطی در مدلهای یکپارچه و سگمنتی از برندهای مطرح جهانی مانند لینکلن، گراکو، دروپسا، دلیمون و ورنر ارائه شده است.
مقسم گریس چگونه کار میکند و چرا ضروری است؟
اساس کار مقسم گریس توزیعکننده، کنترل حجم روانکار در هر سیکل تزریق است. حرکت رفتوبرگشتی اسپول داخلی در هر خروجی، مقدار مشخص گریس را آزاد میکند و به همین دلیل، مقسمها در سیستمهایی که حساسیت بالایی به میزان تزریق دارند، کاربرد حیاتی پیدا میکنند. در صنایع سنگین مانند فولاد، سیمان، ریختهگری، صنایع لاستیک و خطوط تولید پیوسته، اگر یکی از نقاط روانکاری دچار کمبود گریس شود، توقف ناگهانی دستگاه یا سوختن یاتاقانها فقط یک احتمال نیست—اتفاقی قطعی است.
استفاده از مقسم گریس استاندارد و نصب صحیح آن، یکی از سادهترین و مؤثرترین روشها برای جلوگیری از توقف تولید، کاهش هزینههای تعمیرات و افزایش ایمنی خطوط صنعتی است.
انواع مقسم گریس (Single-Line، Two-Line و Multi-Line)
مقسمها بسته به نوع سیستم روانکاری در سه گروه اصلی طراحی میشوند:
۱. مقسم گریس تکخطی (Single-Line)
در سیستمهای تکخطی، یک خط اصلی تحت فشار قرار میگیرد و هر انژکتور مقدار مشخصی روانکار آزاد میکند. این مدلها دقت بالایی دارند و برای دستگاههای CNC، ماشینآلات سبک، سیستمهای بستهبندی و خطوطی که به تزریق کمحجم اما دقیق نیاز دارند بهترین گزینه هستند.
۲. مقسم گریس دوخطی (Two-Line)
این مدلها برای صنایع سنگین طراحی شدهاند. وجود دو خط رفتوبرگشت باعث میشود حتی در مسیرهای بسیار طولانی، فشار روانکار افت نکند و جریان تزریق پایدار بماند. مقسمهای دوخطی اغلب در کارخانههای فولاد، سیمان، معادن و ماشینآلات بزرگ راهسازی استفاده میشوند.
۳. مقسم گریس چندخطی (Multi-Line)
مدل چندخطی برای دستگاههایی که نیاز دارند هر خروجی کاملاً مستقل از دیگری عمل کند، انتخاب ایدهآل است. در این سیستم، هر خروجی پمپ یک خط جداگانه را تغذیه میکند و مقسم تنها وظیفه کنترل و هدایت دقیق روانکار را برعهده دارد.
طراحی مقسم: یکپارچه یا سگمنتی؟
مقسمها در دو ساختار اصلی عرضه میشوند:
- یکپارچه (Solid Block): مناسب سیستمهایی با تعداد خروجی ثابت و فشار کاری بالا.
- سگمنتی (Modular): قابلیت افزایش یا کاهش خروجیها، مناسب خطوطی که به انعطافپذیری نیاز دارند.
کنترل و پایش عملکرد مقسم گریس
برای اطمینان از عملکرد صحیح، مقسمها با سه نوع ابزار پایش عرضه میشوند:
- پین نمایشگر (Indicator Pin): مشاهده دستی عملکرد هر سیکل
- سنسور الکتریکی با ارسال پالس به تابلو کنترل
- مدلهای بدون ابزار کنترل برای سیستمهای کمحساسیت
مدلهایی مانند سری VSG و SSV لینکلن یا MSP گراکو امکان پایش دقیق سیکل تزریق را فراهم میکنند و برای خطوط اتوماتیک گزینهای ضروری محسوب میشوند.
برندهای معتبر مقسم گریس
در این دستهبندی محصولات بهترین تولیدکنندگان جهان را مشاهده میکنید:
- Lincoln آلمان (SKF Lincoln): سریهای VSG، SSV، SSVD – مقاوم، دقیق و پرفروش در ایران
- Graco آمریکا: سری MSP – مناسب سیستمهای اتوماتیک و خطوط تولید سریع
- Dropsa ایتالیا: سری AG6، AP1 و DM-X – تخصص در سیستمهای دوخطی سنگین
- Delimon آلمان: سری ZVC، ZPB، ZVB و ZPA – اقتصادی، مقاوم و مطمئن
- Woerner آلمان: سری VZF-B – طراحی ممتاز برای فشارهای بالا و محیطهای سخت
چگونه بهترین مقسم گریس را انتخاب کنیم؟
انتخاب مقسم مناسب به چند فاکتور وابسته است:
- نوع سیستم روانکاری (تکخطی، دوخطی یا چندخطی)
- مقدار خروجی مورد نیاز هر نقطه
- فشار کاری و دمای محیط
- نیاز به پین نمایشگر یا سنسور
- جنس بدنه براساس شرایط محیطی
نکته مهم این است که اگر مقدار خروجی یکسان باشد، بسیاری از مقسمهای استاندارد قابلیت جایگزینی بین برندهای مختلف را دارند.
کاربردهای مقسم گریس در صنعت
مقسم گریس در تجهیزات و صنایع زیر کاربرد حیاتی دارد:
- صنایع فولاد (آسیابها، یاتاقانهای نورد، خط ریختهگری مداوم)
- کارخانجات سیمان و معادن
- ماشینآلات راهسازی و معدنی
- ماشینابزار و دستگاههای CNC
- نوارنقالههای سنگین و واحدهای انتقال مواد
جمعبندی نهایی
مقسم گریس بهعنوان قلب توزیع روانکار در سیستمهای مرکزی، نقش کلیدی در جلوگیری از سایش و تضمین عملکرد پایدار تجهیزات دارد. چه در سیستمهای سبک با تعداد نقاط کم و چه در صنایع سنگین با دهها نقطه روانکاری، انتخاب یک مقسم استاندارد از برندهای معتبر جهانی بهترین راه برای افزایش عمر دستگاه، کاهش توقفات و بهینهسازی مصرف گریس است. در این دستهبندی میتوانید مجموعه کامل مقسمهای تکخطی، دوخطی و چندخطی را مشاهده و براساس نوع سیستم، مقدار خروجی و سطح حساسیت تجهیزات، بهترین مدل را انتخاب کنید.