بهینه سازی مصرف انرژی از طریق بهبود وضعیت روانکاری تجهیزات و ماشین آلات صنعت برگرفته از مقاله مرکز تحقیقات روغن پژوهشگاه صنعت نفت دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی شریف
بخش اول :
در قرن بیست و یکم مصرف انرژی مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. تقریباً یک سوم از منابع انرژی جهان به صورت اصطکاک تلف می شوند. اتلاف انرژی، خسارت هدر رفتن سرمایه و افزایش مشکل گرم شدن جهان را به دنبال دارد. عدم روانکاری مناسب تجهیزات و ماشین آلات منجر به اتلاف قابل توجه انرژی شده و سهم بزرگی را در افزایش هزینه های عملیاتی صنایع دارا می باشد. در واقع اصطکاک ناشی از وضعیت روانکاری نا مناسب دستگاهها، مصرف کننده ، پنهان و خطرناک انرژی است. اعمال مدیریت روانکاری و استفاده از تجهیزات روانکاری اتوماتیک مانند گریس پمپ های اتوماتیک، سیستم های روانکاری مرکزی در صنایع مختلف ضمن بهبود عملکرد تجهیزات و ماشین آلات و افزایش سطح اطمینان از کارکرد آنها، کاهش هزینه های عملیاتی و از جمله کاهش مصرف انرژی و همچنین کاهش مصرف انواع روانکار را به همراه دارد.
اغلب روانکاری های صنعتی برای محیط زیست مضر بوده و تولید آنها نیز مستلزم مصرف انرژی زیاد و ایجاد آلودگی و حرارت بالا در جو زمین می باشد.
بر اساس آخرین برآوردها توجه بیشتر به مباحث تریبولوژی، اصطکاک، سایش و روانکاری، روانکاری اتوماتیک، در کشورهای مختلف منجر به صرفه جویی حدود 8-6/1 درصد تولید ناخالص ملی خواهد شد. در کشور ما متأسفانه به علت فقدان آمار مربوط به اتلاف انرژی و هزینه های ناشی از عدم روانکاری مناسب، بخش صنعت توجه کافی را به امر روانکاری مبذول نمی نماید. در این مقاله نقش روانکاری و سیستم های روانکاری مرکزی شامل گریس پمپ های اتوماتیک، تقسیم کننده ها و انواع پمپ های روغن در میزان مصرف انرژی مورد بحث قرار گرفته و اهمیت و بهبود روانکاری و راه کارهای آن در صرفه جویی انرژی و کاهش هزینه های عملیاتی صنعت تعیین می گردد.
امید است با نشان دادن اهمیت روانکاری و سیستم های نوین روانکاری مرکزی، مدیران و کارشناسان صنعت به لزوم توسعه دانش روانکاری و استفاده از آن برای بهبود وضعیت روانکاری ماشین آلات توجه بیشتری مبذول نمایند.
در قرن بیست و یکم، روند مصرف انرژی مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. نا برابری عرضه و تقاضا برای انرژی، پدیده های زیست محیطی همچون گرم شدن کره زمین، تجدید ناپذیری منابع انرژی و افزایش روز افزون قیمت منابع انرژی و سوخت، توجه و تلاش برای بهینه سازی مصرف سوخت و اصلاح الگوی مصرف را به امری اجتناب ناپذیر بدل ساخته است.
در حال حاضر جهان کل انرژی مصرفی در سال 1950 را فقط در مدت 6 هفته مصرف می کند. تقریباً ⅓ از منابع انرژی جهان به صورت اصطکاک و گرمای ناشی از آن تلف می شوند.
اتلاف انرژی، خسارات هدر رفتن سرمایه و افزایش مشکل گرم شدن جهان را به دنبال دارد. عدم روانکاری مناسب تجهیزات و ماشین آلات منجر به اتلاف قابل توجه انرژی شده و سهم بزرگی را در افزایش هزینه های عملیاتی صنایع دارا می باشد. در واقع اصطکاک ناشی از وضعیت روانکاری نا مناسب دستگاهها، مصرف کننده ، پنهان و خطرناک انرژی است.
امروزه علم روانکاری نقش مهمی در روند توسعه ماشین آلات دارد و این نقش با مطرح شدن بحث های جدیدی چون بهینه سازی مصرف، حفظ منابع تجدید ناپذیر انرژی، رعایت الزامات زیست محیطی، استفاده از سیستم های روانکاری اتوماتیک مانند انواع گریس پمپ ها و پمپ های روغن اهمیت روز افزون یافته است. صنایع کانادا به علت نادیده گرفتن مشکلات مربوط به سایش و اصطکاک روزانه میلیون ها دلار خسارت می بینند به طوری که بیش از 6% تولید ناخالص ملی به علت اصطکاک و سایش زیاد از بین می رود. در حالی که به نظر می رسد با بهبود این شرایط بتوان سالانه حدود 5 میلیارد دلار در هزینه ها صرفه جویی کرد. در سال 2005 برآورد شد صرفاً با درنظر گرفتن ملاحظات تریبولوژیکی و بهبود وضعیت روانکاری در صنایع بریتانیا سالیانه بتوان در حدود 2 تا 2/2 میلیارد پوند در هزینه ها صرفه جویی نمود.
در کشورما متاسفانه به علت فقدان آمار و ارقام مربوط به اتلافات انرژی و هزینه ناشی از عدم روانکاری مناسب، بخش صنعت توجه کافی را به امر روانکاری مبذول نمی نماید.
بدیهی است پیش بینی می شود در ایران، با توجه به سطح توسعه یافتگی صنعتی، این آمار به مراتب موثرتر و قابل توجه تر می باشد. در این مقاله سعی شده است ضمن تأکید بر انرژی و اهمیت آن، اطلاعاتی درخصوص اهمیت روانکاری و سیستم های روانکاری مرکزی اتوماتیک و نیمه اتوماتیک، انواع پمپ های روغن و گریس پمپ در کاهش مصرف انرژی و روش های بهبود روانکاری ارائه گردد.
نقشه زیر سرانه مصرف انرژی در کشورهای مختلف در سال 2010 را نمایش می دهد بدیهی است تاکنون این ترکیب تفاوت هایی کرده است.
همانطور که در نقشه زیر مشاهده می شود کشورهای صنعتی عمدتاً مصرف انرژی بالاتری را دارند و لذا می توان نتیجه گرفت سهم قابل ملاحظه ای از انرژی مصرفی مربوط به صنایع مختلف می باشد.
منبع: ابراهیم پورضیائی, الهه؛ شقایق سروری و رویا یوسف الهیه، ۱۳۸۸، بهینه سازی مصرف انرژی از طریق بهبود وضعیت روانکاری تجهیزات و ماشین آلات صنعت، هفتمین همایش ملی انرژی، تهران، کمیته ملی انرژی جمهوری اسلامی ایران، https://www.civilica.com/Paper-NEC07-NEC07_081.html